Het Regionaal Archief heeft onlangs een heel bijzonder boekje gekregen. Het is een schoolboekje bedoeld voor de Latijnse school in Alkmaar, vol met wijze adviezen voor kinderen, dat in 1629 in Alkmaar werd gedrukt. Achterin bleek bovendien een verrassing te zitten. Het unieke boekje in een kleurig bandje is deze keer het stuk van de maand.
Doe je best met leren, houd moed in tegenspoed. Dat klinkt helemaal van deze tijd, maar al in de Middeleeuwen kregen leerlingen vanaf acht jaar deze aansporingen te horen. Ze staan in een schoolboekje, samen met andere adviezen zoals: maak geen ruzie met je vrienden, slaap niet te lang, roddel niet, wees goed voor een onbekende, en doe geen dingen die je bij een ander veroordeelt. Deze wijze lessen, 144 in totaal, zijn al in de derde eeuw opgeschreven door een onbekende auteur. In latere eeuwen werd de naam Dionysius Cato aan het boekje verbonden. De uitspraken van Cato, in de vorm van tweeregelige verzen, werden vanaf de achtste eeuw gebruikt bij het onderwijs in de Latijnse taal. Op de lessen in grammatica volgde het lezen van Latijnse teksten, onder andere met behulp van deze verzen. Daarnaast hadden de verzen ook een opvoedkundig doel, de leerlingen kregen in één moeite door onderricht in goede zeden. Tot in de achttiende eeuw werd het boekje gebruikt. Het is in de afgelopen duizend jaar dan ook vele malen verschenen en in veel talen vertaald, met verschillende titels zoals Dicta Catonis [Uitspraken van Cato], Disticha moralia [Verzen over de moraal], De Dietsche Catoen [De Nederlandse Cato] of Den grooten Cathoon.
Lees verder op de website van het Regionaal Archief:
https://www.regionaalarchiefalkmaar.nl/verdieping/blog/789-stuk-van-de-maand-maart
